RAPORT KOŃCOWY z realizacji zadania w ramach Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014 – 2020 – EDYCJA 2018 pt. Przestrzeń dla aktywności Rad Seniorów w okresie od 01-05-2018 do 31-12-2018 pomiędzy Narodowym Instytutem Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, a Polskim Stowarzyszeniem Szczęśliwych Emerytów z siedzibą w Legnicy, ul. Zielona 13of

Zadanie publiczne: Zwiększanie wpływu obywateli na polityki publiczne realizowane wg projektu pt. „Przestrzeń dla aktywności Rad Seniorów”, przez Polskie Stowarzyszenie Szczęśliwych Emerytów KRS 6912432844 przy współpracy samorządów; Gminy Legnica, Miasta Gminnego Złotoryja oraz Miasta i Gminy Prochowice.

Przestrzeń dla aktywności Rad Seniorów

RAPORT KOŃCOWY

z realizacji zadania w ramach

Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014 – 2020

 – EDYCJA 2018

1. Przestrzeń dla aktywności Rad Seniorów

w okresie od 01-05-2018 do 31-12-2018

zgodnie z umową Nr 177_I/2018 zawartą 24.07.2018 r.,  

pomiędzy 

Narodowym Instytutem Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, 

a

Polskim Stowarzyszeniem Szczęśliwych Emerytów

z siedzibą w Legnicy, ul. Zielona 13of

Data złożenia raportu: 21.12.2018 r. 

Spis treści:                                                                                            Nr strony 

1. WSTĘP 4 –  7
2. PRZESŁANKI I CEL ZADANIA 7 –   8

• PRZEBIEG POSZCZEGÓLNYCH DZIAŁAŃ I PODSUMOWANIE 8 – 16

–  WARSZTATÓW                                                              8 –   9

–  DEBAT                                                                               9 – 10

–  REALIZACJI INICJATYW                                              10 – 13

–  KONFERENCJI                                                                13 – 16

1. WYNIKI ANKIETYZACJI ŚRODOWISKOWYCH

POTRZEB SENIORALNYCH                                                                16 – 40

–  GMINA LEGNICA                                                           17 – 27

–  GMINA MIEJSKA ZŁOTORYJA                                      27 – 33

–  MIASTO I GMINA PROCHOWICE                                33 – 40

1. WYNIKI ANKIETYZACJI POZIOMU WIEDZY O RADACH

SENIORÓW I WARUNKÓW AKTYWNOŚCI SENIORÓW               41 – 47

1. EWALUACJA PROJEKTU 47 – 59

–  GMINA LEGNICA                                                           48 – 51

–  GMINA MIEJSKA ZŁOTORYJA                                      51 – 55

–  MIASTO I GMINA PROCHOWICE                                56 – 59

1. WSTĘP

Raport końcowy jest podsumowaniem przebiegu Zadania Publicznego pt. Przestrzeń dla aktywności Rad Seniorów realizowanego przez Polskie Stowarzyszenie Szczęśliwych Emerytów dofinansowanego ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014 – 2020 na podstawie projektu składanego w konkursie FIO-2018:

Nr i nazwa priorytetu: 3. Aktywni Obywatele

Numer i nazwa kierunku działania: I. Zwiększenie wpływu obywateli na polityki publiczne.

Sfera Pożytku Publicznego: 13. Działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym. Tytuł: Przestrzeń dla aktywności Rad Seniorów.

W realizacji zadania publicznego uczestniczyli członkowie rad seniorów: Miejska Rada Seniorów w Legnicy, Rada Seniorów w Złotoryi oraz Grupa Inicjatywna Powołania Rady Seniorów w Prochowicach oraz w ramach promocji projektu seniorzy z tych miejscowości i miejscowości ościennych. W realizacji współpracowały z Polskim Stowarzyszeniem Szczęśliwych Emerytów samorządy gminne: Gminy Legnica, Miasta Gminnego Złotoryi oraz Miasta i Gminy Prochowice wspierając realizację nieodpłatnym udostępnianiem pomieszczeń na warsztaty, włączaniem się w organizację wydarzeń, patronowanie, zamieszczanie informacji o projekcie w swoich mediach, służąc wszelką potrzebną pomocą.

Łącznie w działaniach projektowych na przestrzeni realizacji projektu wzięło udział 748 osób z czego:

Bezpośrednich beneficjentów 724 osoby, w tym:

• 48 osób – członkowie Rad Seniorów w Legnicy i Złotoryi oraz Grupy Inicjatywnej Powołania Rady Seniorów w Prochowicach.
• 146 osób – uczestnicy 3 debat senioralnych: Aktywność Seniorów – szanse i rzeczywistość lokalna.
• 390 osób – uczestnicy 3 inicjatyw senioralnych uczestniczących w projekcie Rad Seniorów i Grupy Inicjatywnej.
• 121 osób – uczestnicy regionalnej konferencji: Przestrzeń dla aktywności Rad Seniorów.

Zaproszeni goście – beneficjenci pośredni uczestnicy w działaniach projektowych: 24 osoby.

• Pani Elżbieta Stępień – Posłanka na Sejm RP
• Pan Robert Kropiwnicki – Poseł na Sejm RP
• Pan Tadeusz Krzakowski – Prezydent Miasta Legnicy
• Pan Robert Pawłowski – Burmistrz Miasta Złotoryi
• Pani Alicja Sielicka – Burmistrz Miasta i Gminy Prochowice
• Pan Ryszard Kępa – Radny Rady Miejskiej w Legnicy
• Pani Bogumiła Słomczyńska – Radna Rady Miejskiej w Legnicy
• Pani Ewa Czeszejko – Sochacka – Radna Rady Miejskiej w Legnicy
• Pan Mirosław Jankowski – Radny Rady Miejskiej w Legnicy
• Pan Jarosław Rabczenko – Radny Rady Miejskiej Legnicy
• Pan Zdzisław Kalus – Radny Rady Miasta i Gminy w Prochowicach
• Pani Ewa Pietrakowska – Dziedzic – Dyrektor Biura Prezydenta Legnicy/ pełnomocnik Prezydenta d.s współpracy w projekcie.
• Pani Dorota Kiełb – Sekretarz Miasta i Gminy Prochowice/ pełnomocnik Burmistrza d.s. współpracy w projekcie
• Pan Włodzimierz Bajoński – Sekretarz Miasta Złotoryi
• Pani Małgorzata Markiewicz – Pełnomocnik Burmistrza Miasta Złotoryi d.s. współpracy w projekcie.
• Pan Grzegorz Żądło – Dyrektor Wydziału Zdrowia i Spraw Socjalnych Urzędu Miasta w Legnicy
• Pan Grzegorz Szczepaniak – Dyrektor Legnickiego Centrum Kultury w Legnicy.
• Pani Jolanta Jucewicz – Dyrektor Szkolnego Schroniska Młodzieżowego w Legnicy
• Pani Iwona Pawlus – Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Złotoryi
• Pani Agnieszka Rejchan – Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Prochowicach
• Pani Joanna Palińska – Dyrektor Prochowickiego Ośrodka Kultury i Sportu w Prochowicach
• Pani Barbara Zwierzyńska – Doskocz – Prezes Stowarzyszenia NASZE RIO
• Pan Grzegorz Wala – Legnickie Stowarzyszenie Inicjatyw Obywatelskich.
• PT Członkowie Polskiego Stowarzyszenia Szczęśliwych Emerytów.

Koordynatorką projektu jest Prezes Polskiego Stowarzyszenia Szczęśliwych Emerytów Barbara Galant,  również  autorka niniejszego raportu.

Podstawowe działania projektu:

1. Organizacja warsztatów wzmacniających kompetencje Rad Seniorów
2. Przeprowadzenie debat senioralnych „Aktywność Seniorów – Szanse i Rzeczywistość Lokalna”.
3. Realizacja inicjatyw senioralnych.
4. Upowszechnienie dobrych praktyk aktywności Rad Seniorów – organizacja konferencji „Przestrzeń dla aktywności Rad Seniorów”
5. Propagowanie projektu.
6. Zarządzanie projektem.

W niniejszym raporcie zawarto:

• informacje na temat warsztatów wzmacniających kompetencje rad seniorów, podsumowanie wniosków
• informacje z przebiegu i podsumowanie wniosków z debat senioralnych „Aktywność Seniorów – szanse i rzeczywistość lokalna”,
• opis zrealizowanych inicjatyw senioralnych.
• Informacje z przebiegu konferencji „Przestrzeń dla aktywności Rad Seniorów” upowszechniającej dobre praktyki aktywności Rad Seniorów oraz podsumowanie wniosków,
• wyniki ankietyzacji uczestników konferencji na temat wiedzy o radach seniorów i warunków ich aktywności,
• wyniki ankietyzacji środowisk senioralnych na temat potrzeb osób starszych w zakresie usuwania barier ich funkcjonowania w społecznościach lokalnych,
• sprawozdanie z przebiegu warsztatów ewaluacyjnych projektu wraz z podsumowaniem wniosków i ankiet,

Projekt był realizowany w przestrzeni publicznej miasta Legnicy, Złotoryi oraz Miasta i Gminy Prochowice przez okres ośmiu miesięcy, w okresie 01.05.2018 i zakończy działania 31.12.2018r. Wszelkie podejmowane działania zmierzały do pokonania podstawowych barier wynikających z dość powszechnego w społecznościach lokalnych niedostatków wiedzy i umiejętności w zakresie min:

• podstaw prawnych powoływania, kompetencji i funkcjonowania gminnych rad seniorów,
• partnerskiej roli rad seniorów dla samorządu w celu tworzeniu warunków do aktywnego starzenia się seniorów.
• umiejętności diagnozowania potrzeb seniorów i zbieranie ich opinii,
• formułowania opinii i rekomendacji dla samorządów,
• podejmowania inicjatyw i publicznego zabierania głosu,
• znajomości i wykorzystywania form partycypacyjnych,
• prowadzenia spotkań grupowych i otwartych oraz korzystania z innych form komunikacji społecznej dla realizacji zadań
• obywatelskiej roli seniorów w życiu publicznym społeczności.
• uwarunkowań społecznych i przestrzennych aktywności seniorów

Projekt zakładał udział 260 osób, w tym wzrost kompetencji członków Rad Seniorów Legnicy i Złotoryi oraz Grupy Inicjatywnej Powołania Rady Seniorów w Prochowicach. Wzięło udział  Mieszkańcy tych miast współpracując w realizacji uzyskali dostęp do informacji związanych z bieżącymi inicjatywami oraz wzmocnili swoją świadomość obywatelską i umiejętności wyrażania opinii w sprawach własnej grupy wiekowej i lokalnych. Projekt wspierał dialog osób starszych z lokalnymi samorządami oraz działał na rzecz podmiotowości seniorów i ich wpływu na sprawy lokalne. Koncentrował się na kwestiach związanych z wpływem rad seniorów na decyzje podejmowane przez samorządy, reprezentacje przez rady interesów starszych mieszkańców gmin i na uwrażliwieniu samorządów i mieszkańców na potrzebę kształtowania przestrzeni publicznej z myślą o ich zdrowym i aktywnym starzeniu się.

1. PRZESŁANKI I CEL ZADANIA
   

Najczęściej identyfikowane bariery funkcjonowania rad seniorów to między innymi; niewystarczająca wiedza seniorów o powoływaniu, kompetencjach i funkcjonowaniu rad seniorów,  niskie kompetencje społeczne członków rad seniorów, ograniczenie niektórych kompetencji rady przez statuty, niewystarczające zainteresowanie ze strony władz lokalnych    i urzędników, niewielka aktywność i kreatywność członków rady, brak umiejętności                            w nawiązywaniu współpracy i organizacji pracy. Z tego wynikają trudności w bieżących działaniach rady, brak poczucia partnerskiego traktowania przez samorząd, słabe wyniki pracy członków rad w zakresie opiniodawczo – konsultacyjnym i koncentrowanie się tylko na dobrze sobie znanych obszarach aktywności społecznej, nieskuteczne docieranie do mieszkańców z informacją o swoim istnieniu, wreszcie brak możliwości wymiany doświadczeń z innymi radami i słabe wykorzystywanie wiedzy i doświadczeń życiowych członków rady seniorów, a także niewykorzystanie dla dobra społecznego często unikalnych kompetencji seniorów, powielanie znanych sobie działań i mało innowacyjne podejście do poszukiwania skutecznych i zadawalających rozwiązań jak najdłuższego obywatelskiego funkcjonowania seniorów w społecznościach lokalnych.

Celem głównym projektu było wsparcie rozwoju Rad Seniorów i wzrostu aktywności obywatelskiej 260 seniorów w trzech miastach Dolnego Śląska: Legnicy, Złotoryi i Prochowicach. Wzięło udział 748 osób, w tym 24 zaproszonych gości. Naboru dokonywano celowo łącząc w działaniach Rady Seniorów o różnych doświadczeniach i poziomie rozwoju, funkcjonujące w różnej wielkości społecznościach, by umożliwić im wzajemne uczenie się od siebie oraz zaangażowanie środowisk senioralnych.  Potrzebne działania nakierowano na:

• wzmocnieniu kompetencji rad seniorów i tworzącej się grupy inicjatywnej w zakresie funkcji opiniodawczo-konsultacyjnych dotyczących polityki gminy wobec seniorów i rozwinięcia umiejętności planowania przy współpracy z seniorami inicjatyw lokalnych metodą warsztatową,
• zwiększenie udziału seniorów w identyfikowaniu potrzeb środowiska i poszukiwaniu rozwiązań oraz formułowania rekomendacji dla samorządów poprzez organizację debat senioralnych i oddolne tworzenie mapy barier przestrzennych w gminach objętych projektem,
• wspólne realizowanie inicjatyw senioralnych przez członków rady i przedstawicieli środowisk senioralnych w przestrzeni miejscowości, wykorzystujące umiejętności przejścia od diagnozowania do realizowania,
• upowszechnienie dobrych praktyk aktywności seniorów poprzez organizację wspólnej konferencji w Legnicy dla wszystkich uczestniczących gmin i gmin ościennych zapewniając wymianę doświadczeń i nabywanie nowej wiedzy.
• oraz opracowanie i opublikowanie materiałów dla mediów, materiałów informacyjnych na stronie Stowarzyszenia i Facebooku,
• zapewnienie trwałości i kontynuacji po jego zakończeniu poprzez ewaluację działań i pomoc w wypracowaniu wniosków na pomysły aktywności senioralnych seniorów i rad seniorów.

• PRZEBIEG POSZCZEGÓLNYCH DZIAŁAŃ I PODSUMOWANIE
  

1. WARSZTATY WZMACNIAJĄCE KOMPETENCJE RAD SENIORÓW:
   

Zgodnie z projektem warsztaty zostały poprzedzone spotkaniami inicjującymi projekt, w skutek których podpisane zostały porozumienia o współpracy z przedstawicielami władz samorządowych gmin: Gminą Legnica, Gminnego Miasta Złotoryja, Miasta i Gminy Prochowice oraz z radami seniorów: Miejską radą Seniorów w Legnicy, Radą Seniorów w Złotoryi oraz Grupą Inicjatywną Powołania Rady Seniorów w Prochowicach.  Zawarte porozumienia zapewniły wsparcie samorządów przy realizacji działań projektowych wg uzgodnionego zakresu i harmonogramu oraz wyznaczyły osoby odpowiedzialne za współpracę. Samorządy działały z wielką życzliwością i zainteresowaniem dla działań projektowych, zapewniły nieodpłatne korzystanie z pomieszczeń oraz zaangażowały się organizacyjnie we wszelką inna potrzebna pomoc w ich realizacji.  Łączna liczba biorących członków Rad Seniorów z Grupa Inicjatywną wynosi 48 osób.

Warsztaty wzmacniające kompetencje rad seniorów odbyły się z każdą  z uczestniczących Rad oddzielnie i obejmowały doskonalenie wiedzy i umiejętności członków uczestniczących w projekcie Rad w następujących dziedzinach: podstawy, rola społeczna i funkcjonowanie rad seniorów, wsparcie wiedzy i umiejętności w zakresie komunikacji społecznej, funkcje rad seniorów: opiniodawczo – konsultacyjne, inicjatywne, diagnostyczne potrzeb osób starszych w środowiskach senioralnych i własnych, zbieranie opinii, opracowanie zakresu, obowiązków i uprawnień Rady, planowanie strategiczne działań Rady, udostępnianie informacji seniorom, formułowanie rekomendacji dla samorządu, rola integracyjna i aktywizująca osoby 60+, także w przestrzeni publicznej. Terminy warsztatów:

– 11 lipca 2018 r., Miejska Rada Seniorów  w Legnicy,

– 13 sierpnia 2018 r., Grupa Inicjatywna Powołania Rady Seniorów w Prochowicach

– 17 sierpnia 2018 r., Rada Seniorów w Złotoryi.

W trakcie warsztatów zostały opracowane anonimowe ankiety:

–  Ankieta badająca potrzeby seniorów i środowisk  senioralnych.

–  Ankieta badająca ogólny poziom wiedzy na temat funkcjonowania rad seniorów

oraz uwarunkowań aktywności seniorów.

Ankietowano członków Rad Seniorów uczestniczących w projekcie i przez nich ich środowiska senioralne, uczestników debat, inicjatyw senioralnych oraz uczestników regionalnej konferencji w Legnicy. Wyniki ankiet są swoistymi rekomendacjami i mogą być pomocnym materiałem dla samorządów lokalnych przy kreowaniu polityk senioralnych. W niniejszym raporcie publikujemy graficzne przedstawienie wyników, ale opracowania są w Polskim Stowarzyszeniu Szczęśliwych Emerytów do wglądu i wykorzystania przez zainteresowane samorządy. Celowo nie uogólniano wyników, by to było możliwe.

1. DEBATY PUBLICZNE:
   

W ramach podnoszenia umiejętności organizacyjnych oraz umiejętności diagnozowania potrzeb środowisk senioralnych członkowie Rad Seniorów i Grupy Inicjatywnej zaplanowali, zorganizowali i przeprowadzili debaty poświęcone identyfikacji potrzeb seniorów oraz rozwiązań.

23 lipca 2018 r., Miejska Rada Seniorów w Legnicy

24 sierpnia 2018 r., Rada Seniorów w Złotoryi

13 września 2018 r. Grupa Inicjatywna Powołania Rady Seniorów w Prochowicach

Debaty w każdej miejscowości odbywały się pod wspólnym hasłem: „Aktywność Seniorów – Szanse i Rzeczywistość Lokalna”.  Obszary tematyczne również były wspólne – jak aktywizować seniorów i zachęcać do wychodzenia z domów, jak tworzyć przyjazną przestrzeń dla seniorów, jak korzystać z potencjału osób starszych, partnerstwo samorządu jakie jest i powinno być. Debaty cieszyły się dużym zainteresowaniem. Wzięli w nich udział osobiście przedstawiciele najwyższych władz samorządowych. Udział publiczności przewyższył planowany. Wśród uczestników byli nieliczni, ale byli,  przedstawiciele młodszego pokolenia. Wykłady wprowadzające do każdej z debat : „Aktywność seniorów – szanse i rzeczywistość lokalna” wygłosiły: dr Maria Jolanta Zajączkowska i mgr Irena Krukowska – Szopa.  Dyskusję prowadzili moderatorzy metodą Open Space w trzech grupach dyskusyjnych. Podczas debaty   ankietowano uczestników anonimową ankietą na temat potrzeb seniorów, barier architektonicznych i możliwości wykorzystania z potencjału osób starszych.

Wnioski z debat wraz z podsumowaniem ankietyzacji w formie rekomendacji zostały przekazane w odrębnym opracowaniach władzom samorządowym: Miasta Legnicy – data opr. 12.09.2018r., Miasta Złotoryi – data opr. 20.09.2018 r., Miasta i Gminy Prochowic – data opr.28.09.2018r. Opracowania złożono na ręce: Prezydenta Miasta Legnica  Pana Tadeusza Krzakowskiego, Burmistrza Miasta Złotoryi Pana Roberta Pawłowskiego oraz Burmistrza Miasta i Gminy Prochowice Pani Alicji Sielickiej, Przewodniczącego Rady Miejskiej Pana Wacława Szetelnickiego, Przewodniczącej Rady Miasta Złotoryi Pani Ewy Marii Miara i Przewodniczącej Rady Miasta i Gminy Prochowice Pani Marii Maćkowiak, Przewodniczącej Miejskiej Rady Seniorów Pani Barbary Morawiec, Przewodniczącej Rady Seniorów w Złotoryi Pani Stanisławy Chaim oraz Przewodniczącej Grupy Inicjatywnej Powołania Rady Seniorów w Prochowicach Pani Bogumiły Jarczak.

2. INICJATYWY SENIORALNE
   

Kolejne działanie – realizacja inicjatyw senioralnych, wzbudziło duże zainteresowanie osób starszych z środowisk lokalnych uczestniczących w projekcie gmin. Przyjęty w projekcie zasięg 45 seniorów został wielokrotnie zwiększony. Pomysłowość członków rad i ich praca w środowiskach pozwoliła oszacować liczbę uczestników na 390 osób. Działanie miało na celu mobilizować uczestniczące w projekcie Rady Seniorów  Legnicy i Złotoryi i Grupę Inicjatywną Prochowic po działaniach wokół diagnozy lokalnej i dyskusjach na debatach do konkretnych działań. Rady świetnie wykonały swoje zadania. Mając do dyspozycji, każda 1500,00zł, na materiały i usługi niezbędne do realizacji, wybrały propozycje z diagnoz na debatach i dyskutowanych propozycji swoich środowisk. Przed rozpoczęciem działań Rady Seniorów i Grupa Inicjatywna odbyły warsztaty planowania inicjatywy, w trakcie których poznali różne przykłady przyjaznej przestrzeni polskie i zagraniczne, wskazywali różne braki i problemy, wymieniali się swoimi pomysłami na ich zaspokojenie, wybrali przedmiot i określili dla swoich inicjatyw potrzebne materiały i usługi, podzielili się zadaniami i odpowiedzialnością, sporządzili projekty inicjatywy zawierające harmonogramy realizacji i kosztorys kosztów. W czasie realizacji każdej Radzie zapewnione zostało wsparcie merytoryczne i nadzór ekspercki w toku realizacji inicjatyw. Seniorom towarzyszyło zrozumienie i życzliwość odpowiedzialnych pracowników Urzędów oraz właścicieli udostępnianych do realizacji inicjatywy terenu lub obiektów. Łącznie zostało zrealizowane trzy inicjatywy. Inicjatywy senioralne w swojej różnorodności podejścia pokazują różne poziomy świadomości i aktywności obywatelskiej ich realizatorów. Przełamując dotychczasowe bariery, często wynikające z błędnych przekonań i sądów, realizatorzy zyskali wiele nowych umiejętności, dostrzegli nowe możliwości i własną sprawczość i wzbudzili zainteresowanie środowisk lokalnych. Dane o zrealizowanych inicjatywach pochodzą z obserwowanego przebiegu realizacji oraz ze sprawozdań złożonych przez realizatorów .

Opis zrealizowanych inicjatyw:

• LEGNICA – 10.10.2018 r.

Miejska Rada Seniorów w Legnicy zaplanowała i zrealizowała: Zielony Zakątek – miejsce spotkań Miejskiej Rady Seniorów w Legnicy, w ogrodzonej części terenu zielonego Legnickiej Biblioteki Publicznej przy ul. Piastowskiej 22 w Legnicy. Zakątek to wydzielona ogrodzona część terenu zielonego przy bibliotece, na którym  w okresie wiosenno-letnim i ciepłej jesieni będzie urządzane miejsce spotkań i aktywności Miejskiej Rady Seniorów w Legnicy, ale także miejsce organizowania plenerowych imprez inicjowanych przez członków Rady na rzecz i ze środowiskami działającymi na rzecz osób starszych.  Istnienie „Zakątka” ma na celu pobudzanie aktywności i angażowania się członków Rady w działalność środowisk lokalnych oraz zwiększanie integracji i udziału legnickich seniorów w życiu publicznym. W ramach projektu inicjatywy zakupione zostały meble ogrodowe: dwa składane pawilony, cztery stoły  i 22 szt. foteli. Miejska Rada Seniorów w Legnicy uzyskała zgodę Dyrektora Biblioteki Pani Anny Gątowskiej na urządzenie Zakątka, ale także użyczenie pomieszczenia na przechowywanie sprzętu Rady z nim związanego.

Uroczyste otwarcie Zakątka w Dni Seniora zostało starannie przemyślane, by dotrzeć z informacją o jego powstaniu i lokalizacji do jak największej liczby odbiorców. Zamierzenie udało się. W ciągu dwóch dni Legnickich Dni Seniora 9 – 10.10.2018 r., objętych Patronatem Honorowym Prezydenta Legnicy „Zielony Zakątek” odwiedziło 320 osób.  Na uroczyste otwarcie Zakątka 10 października 2018 r., przybył osobiście Pan Tadeusz Krzakowski Prezydent Miasta Legnicy, Pan Ryszard Kępa Radny Rady Miejskiej Legnicy, Pani Ewa Pietrakowska – Dziedzic Dyrektor Biura Prezydenta i pełnomocnik do współpracy w projekcie oraz Pani Anna Gątowska Dyrektor Legnickiej Biblioteki Publicznej  i bardzo wielu seniorów. Otwarcie zostało zorganizowane w formie plenerowej konferencji z poczęstunkiem dużej ilości i pysznych ciastek, owoców, kawie, herbacie i napojach chłodzących. Bardzo dopisała też pogoda. Efekt trwały inicjatywy: Miejska Rada Seniorów w Legnicy stała się właścicielem sprzętu, który będzie używany wielokrotnie i będzie dobrze służył lokalnej społeczności osób starszych. Dodatkową wartością jest lokalizacja. Mamy nadzieję na wartość dodaną. Może wzrośnie liczba czytanych książek przez seniorów ?

• ZŁOTORYJA – 10.10.2018 r.

Rada Seniorów w Złotoryi inicjatywę zrealizowała angażując do współpracy Polski Związek Emerytów Rencistów i Inwalidów. Mając do dyspozycji 1500,00zł., na zakup towarów i usług postawiła na większą integrację przez możliwość wspólnego zorganizowania niezwykłych Dni Seniora na terenie Skansenu Górniczo – Hutniczego w Leszczynie, którym zarządza Złotoryjskie Towarzystwo Tradycji Górniczych.  Skansen Górniczo – Hutniczy w Leszczynie jest pierwszym na Dolnym Śląsku miejscem pokazującym historię śląskiej miedzi i życie górników w warunkach możliwie zbliżonych do średniowiecznych. Skansen posiada nie tylko zaplecze dydaktyczne, ale także możliwość zamówienia posiłków. Członkowie Rady postanowili zachęcić najstarszych seniorów i pokazać im takie miejsce, które jest blisko i ma doskonałe warunki dla całych rodzin. Inicjatywę:  Biesiada Senioralna „ Złotoryjskie Barwy Jesieni Życia” zrealizowano 10 października 2018 r., w Leszczynie w ramach program obchodów dnia seniora. Po dojechaniu autokarem ze Złotoryi do Leszczyny uczestnicy zwiedzili z przewodnikiem Skansen oraz Muzeum Górnictwa i Hutnictwa. Przybyli na biesiadę goście – przedstawiciele władz gminy uroczyście dokonali otwarcia. Osobiście przybył Burmistrz Miasta Złotoryi Pan Robert Pawłowski, Pełnomocnik Burmistrza do współpracy w projekcie Pani Małgorzata Markiewicz i Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Złotoryi Pani Iwona Pawlus, Sekretarz Polskiego Stowarzyszenia Szczęśliwych Emerytów Łukasz Kieryk. Biesiada toczyła w przyjaznej atmosferze, przy smacznym poczęstunku, muzyce ze śpiewem, występami artystycznymi seniorów i tańcami.  Liczba uczestników 40 seniorów. Biesiada trwała 8 godzin. Z pewnością jest to dobry przykład praktyki polegającej na angażowaniu do współpracy innych podmiotów prawnych działających na rzecz seniorów. Biesiadowanie prochowickich seniorów 13 października 2018 r., zakończyło realizacje inicjatywy. Udział w imprezie wzięło 30 osób, ale ławki pozostają, by długo służyć wielu mieszkańcom.

• PROCHOWICE – 13.10.2018 r.
  

Grupa Inicjatywna Powołania Rady Seniorów w Prochowicach po wielu dyskusjach i rozważaniach jak najlepiej ze skutkiem społecznym wykorzystać przeznaczoną na ich inicjatywę kwotę 1500,00zł. Spośród różnych propozycji zwyciężył pomysł doposażenia placów osiedlowych w ławki z oparciem i podłokietnikami przeznaczone dla osób starszych, a resztę pieniędzy, jeśli będzie, przeznaczyć na biesiadę promującą inicjatywę. Chcieli, by po ich działaniach pozostał trwały ślad. Po dokonaniu rozeznania i zakupu ławek pozostała kwota wystarczająca na opłatę montażu. Poinformowana o inicjatywie seniorów Burmistrz Miasta i Gminy Prochowice Pani Alicja Sielicka wsparła pomysł i starania seniorów. Nie tylko pomogła szybko załatwić potrzebne zgody, ale także montaż ławek .

Ławki, po jednej, zostały zamontowane :

– plac zabaw i rekreacji na Osiedlu 25-lecia w Prochowicach,

– plac zabaw i rekreacji na Osiedlu 30-lecia w Prochowicach,

– plac zabaw i rekreacji przy Biedronce w Prochowicach.

W sytuacji pokrycia przez Gminę kosztów montażu pozostała po zakupie ławek niewielka kwota mogła zostać przeznaczona na zakup artykułów spożywczych na biesiadę. Grupy Inicjatywnej przy wsparciu Gminy zorganizowała promocję inicjatywy poprzez imprezę plenerową: Jesienne biesiadowanie prochowickich seniorów. Imprezę zorganizowano na jednym z placów zabaw gdzie zamontowano ławkę, na placu rekreacyjno-wypoczynkowym Osiedla 30-lecia. Imprezę rozpoczęto godzinnym spacerem z kijkami Nording Walking doliną Kaczawy w jesiennym słońcu, by potem, nadal w plenerze, przy ognisku grillować kiełbaski i muzyce harmonii śpiewać, tańczyć. Swoją radością, a harmonista kunsztem zaciekawiali mieszkańców osiedla, którzy dołączali do wspólnej zabawy. Grupa Inicjatywna Powołania Rady Seniorów dobrze zaprezentowała siebie środowisku. Zwróciła uwagę na społeczne postrzeganie rzeczywistości oraz sprawczej siły aktywności osób starszych oraz korzyści z rady seniorów dla środowisk lokalnych. Łączna liczba uczestników inicjatywy 33 osoby.

2. KONFERENCJA:

Regionalna konferencja w Legnicy gminnych samorządów: Gminy Legnica, Gminy Miejskiej Złotoryja oraz Miasta i Gminy Prochowice,  Rad Seniorów Legnicy, Złotoryi oraz Grupy Inicjatywnej Powołania Rad Seniorów w Prochowicach odbyła się 18 października 2018 r. Konferencję objął honorowym patronatem Prezydent Miasta Legnicy Pan Tadeusz Krzakowski. Konferencję otworzono dla seniorów, samorządów i rad seniorów z terenu subregionu legnickiego. Celem konferencji była integracja wokół celu upowszechniania dobrych praktyk aktywności Rad Seniorów, pod hasłem: Przestrzeń dla aktywności Rad Seniorów. Konferencja odbyła się na sali Maneżowej Akademii Rycerskiej Legnickiego Centrum Kultury przy ul. Chojnowskiej 2 w Legnicy. Na konferencję przybyli osobiście przedstawiciele władz rządowych i samorządowych:

– Pani Elżbieta Stępień Poseł na Sejm RP,

– Pan Robert Kropiwnicki Poseł na Sejm RP

– Pan Tadeusz Krzakowski Prezydent Miasta Legnicy

– Pan Robert Pawłowski Burmistrz Miasta Złotoryi

– Pani Bogumiła Słomczyńska Radna Rady Miejskiej Legnicy

– Pan Jarosław Rabczenko Radny Rady Miejskiej Legnicy,

– Pan Mirosław Jankowski Radny Rady Miejskiej Legnicy

– Pani Ewa Pietrakowska – Dziedzic Dyrektor Biura Prezydenta Miasta Legnicy.

– Pan Grzegorz Szczepaniak Dyrektor Legnickiego Centrum Kultury w Legnicy

Przybyli seniorzy z Legnicy, Złotoryi, Prochowic, Kunic, Rui, Miłkowic, Lubina, Siedlisk, Głogowa, Miłoradzic i Tyńca Legnickiego. Łączna liczba uczestników 121 osób. Konferencja propagowała cele projektu, źródła finansowania, działania i ich rezultaty oraz zachęcała seniorów do organizowania się we współpracy dla większego udziału osób starszych w decyzjach ich dotyczących. Wykład wprowadzający „Aktywne starzenie się wyzwaniem dla rad seniorów” oraz dyskusję w drugiej części konferencji poprowadził prof. zw. dr hab. Adam Alfred Zych, wybitny specjalista z zakresu: geragogiki, sytuacji społecznej ludzi w podeszłym wieku, problemów psychologicznych ludzi chorych i psychologii religii. W części prezentacyjnej samorządy z radami seniorów uczestniczącymi w projekcie przedstawili swoje gminy i funkcjonowanie rad seniorów. Kolejne prezentacje wprowadzające: „Od teorii do praktyki działania rad seniorów” dr Marii Jolanty Zajączkowskiej i  „Jak inicjować i zakładać rady seniorów” mgr Ireny Krukowskiej – Szopy, wspierały dyskusję.  Krótki słodki poczęstunek  poprzedził drugą dyskusyjną część konferencji. W części dyskusyjnej odbyła się debata w grupach tematycznych i plenarna na tematy: jak dla dobra seniorów i społecznego wykorzystać potencjał osób starszych, jak włączać seniorów w decyzje na szczeblu lokalnym oraz w planowanie przyjaznej przestrzeni. Podczas konferencji seniorzy mieli możliwość anonimowego wypowiedzenia się w ankietach badających podstawową wiedze na temat funkcjonowania rad seniorów oraz barier aktywności. Konferencje zakończył wspólny posiłek.

W podsumowaniu Przewodniczący Rad Seniorów w Legnicy, Złotoryi i Grupy Inicjatywnej w Prochowicach zaprezentowali wypracowane rekomendacje, które ze względu na ciekawe diagnostycznie wartości rekomendacyjne cytuje się w dosłownym brzmieniu:

Zagadnienie: Jak włączać seniorów w decyzje na szczeblu lokalnym:

Organizować spotkania i debaty z seniorami na temat różnych społecznych

• problemów.
• Dyskutować z seniorami planowane rozwiązania przed podjęciem decyzji.
• Włączać młodzież w wolontariat na rzecz osób starszych.
• Zatrudniać osoby starsze w zespołach pracowniczych jako ekspertów danej branży (doradców).
• Włączać osoby starsze w planowanie poprzez ankietowanie potrzeb i rozwiązań.
• Nie dopuszczać do tworzenia podziałów.
• Tworzyć struktury umożliwiające zabieranie głosu osobom nieobecnym społecznie z powodu stanu zdrowia.
• Formy aktywności adekwatne do chęci i potrzeb.
• Żona sołtysa powinna być w Radzie,
• Organizować spotkania dla seniorów, aby uzyskać informacje o potrzebach.
• Angażowanie liderów społecznych.
• Dobry kontakt władzy lokalnej z seniorami.
• Tworzenie rady seniorów – konsultacje, doradzanie , inicjatywy.
• Ankiety, konsultacje-diagnoza potrzeb.
• Konsultacja programów gminnych.
• Zapraszać seniorów na spotkania, posiedzenia rad gminy, rady seniora.
• Integracja seniorów i wymiana doświadczeń.
• Tworzenie organizacji, grup nieformalnych.
• Koordynator d.s. seniorów przy UM, UG na etacie.
• Skrzynka kontaktowa na sugestie.
• Organizować prace społecznie użyteczne skierowane do seniorów.
• Ustalić 1 dzień w tygodniu seniorom dla spotkań i zorganizować miejsce do dyskutowania o ważnych sprawach.
• Pytać o rozwiązania różnych problemów np. konkursy, albo ankiety, może skrzynka pomysłów i rozwiązań.
• Zapraszać seniorów nie tylko w dniu kombatanta, albo inna uroczystość, ale gdy jest problem.
• Zatrudniać seniorów na zastępstwa.
• Organizować więcej szkoleń podnoszących kompetencje społeczne.
• Zbudować strukturę konsultacji publicznych, żeby mogły wziąć w nich udział wszyscy, którzy chcą, a nie mogą z powodu barier (niepełnosprawność, architektoniczne, społeczne).
• Nie marginalizować starszych.

Zagadnienie: Jak włączać seniorów w planowanie przyjaznej przestrzeni:

• Organizować spotkania osiedlowe i ogólnomiejskie, by dyskutować – plany urządzenia powinny być wcześniej wyłożone do publicznego wglądu (tablice w rynku) (na osiedlach jeśli ich dotyczy).
• Pytać ich o zdanie np. przez rady seniorów.
• Rady Seniorów powinny organizować seniorom debaty przed wydaniem opinii.
• Zapraszać seniorów na posiedzenia Rady Miasta i Seniorów.
• Wspierać działania społeczników seniorów.
• Informować przez publiczne spotkania tematyczne.
• Nie dopuszczać do użytku obiektów z barierami np. bez wind.
• Tworzenie zielonych zakątków senioralnych i wykorzystanie już istniejących.
• Spotkania integracyjne – kawiarenki, kluby seniora.
• Organizowanie grup – zespołów do kontaktów z seniorami, którzy potrzebują pomocy, a szczególnie samotnych.
• Utworzyć kącik biblioteczny na książki, audiobooki, prasę kolorową.
• Poczynić starania o kartę seniora we wszystkich miastach – gminach.
• Upowszechnić informacje o możliwości korzystania z bezpłatnych porad prawnych dla seniorów ( przy Urzędzie Miasta).
• Wykorzystać wiedzę i umiejętności seniorów w różnych dziedzinach.
• Dofinansowanie imprez kulturalnych i wycieczek – pozyskiwanie sponsorów.
• Pomoc w modernizacji mieszkań ( piece, podjazdy, czujniki, łazienki, barierki).
• Wolontariat – odwiedzanie samotnych, zagubionych osób !

Zagadnienie: Jak wykorzystać i rozwijać potencjał rad seniorów:

• Każda nowa rada powinna być przeszkolona z zakresu kompetencji i obowiązków.
• Władze Gminne powinny chcieć korzystać z potencjału rady seniorów.
• Zwracać si o opinie do rad seniorów. Powinno być dla władz gminnych jak zabezpieczenie prawidłowych decyzji.
• W formie relacji obustronnej.
• Być otwartym na uwagi, wnioski i sugestie rady seniorów.
• Zwracać się do rady problemowo, pytać o sugerowane rozwiązania lub interpretacje zjawisk.
• Rady muszą się samo-dyscyplinować – być aktywne i twórcze.
• Radni, którzy bez usprawiedliwienia opuszczają posiedzenia powinni być usuwani.
• Zwracać się do rady o pomoc w rozwiązywaniu problemów.
• Zachęcać rady seniorów do konsultowania swoich opinii w środowiskach senioralnych.
• Umożliwić radzie pełnienie dyżurów i spotkań interwencyjnych.
• Rady seniorów powinny mieć budżet pozwalający na organizację wyjazdów studyjnych.
• Tworzyć sekcje problemowe w radach.
• Rady powinny w razie potrzeby zasięgać opinii ekspertów (mieć możliwość).
• Rady powinny szkolić seniorów w środowiskach z zakresu ich praw i obowiązków obywatelskich.
• Grupa interwencyjna seniorów ( prawnik, specjalista, pisanie pism, chodzenie do Urzędu, kontakt z koordynatorem d.s. seniorów w UM/UG, rozpoznanie problemów.
• Seniorzy angażują dzieci, inne grupy pokoleniowe.
• Rady Seniorów (grupy seniorów mogą nawiązywać współpracę z miejscami rekreacji: np. J. Kunickie (Klub Posejdon).
• Wolontariat kompetencji ?kwalifikacje, które możemy wykorzystać z pożytkiem dla seniorów. Rada może gromadzić takie informacje.
• Rozwijanie kompetencji obywatelskich członków Rad Seniorów (szkolenia, udział w konsultacjach, zgłaszanie uwag.
• Szkolenie dla członków Rad (na początku kadencji- kompetencje członka rady- jak możemy pomagać osobom chorym, samotnym , niepełnosprawnym

• Zapraszanie ekspertów na posiedzenia Rad.
• Ustalenie priorytetów działania Ray na dana kadencję / Plan działań.
• Skupiać się na działaniach dla mieszkańców/rozpoznawanie potrzeb mieszkańców.
• Uczestnictwo członków Rady Seniorów w posiedzeniach Klubów Seniora, UTW, Ogrody Działkowe.

Zainicjowanie Klubów Dyskusyjnych, kawiarenek Seniora /wskazanie miejsca

• spotkań, tematów, kawa, herbata.
• Centrum Integracji na Kościelnej Legnica.

Uczestnikom rozdano anonimowe ankiety ewaluacyjne wiedzy na temat funkcjonowania rad seniorów i badające uwarunkowania aktywności seniorów. Ze względu na wydłużający się czas starości wiele osób 60+ opiekuje się starszymi pokoleniami. Zwrócono 59 ankiet, których wyniki przedstawione graficznie publikujemy w części ewaluacyjnej min. raportu

IV.ANKIETYZACJA ŚRODOWISKOWYCH POTRZEB SENIORALNYCH:           

Termin prowadzenia ankietyzacji – od 24.07. 2018 do 18.10.2018r.

Wydano 1000 ankiet. Łączna liczba ankiet zwróconych, po odliczeniu pustych – 229 ankiet.

Ankietyzacja prowadzona była na obszarze trzech gmin uczestniczących w projekcie: Gminy Legnica, Gminy Miejskiej Złotoryja oraz Miasta i Gminy Prochowice w czasie warsztatów wzmacniających kompetencje rad seniorów, debat publicznych i realizacji inicjatyw senioralnych oraz w środowiskach senioralnych.

Ankietyzacja wykazała potrzebę zwrócenia większej uwagi na kształtowanie przestrzeni publicznej tak by była ona dostępna seniorom, którzy wraz z wiekiem tracą sprawność psycho-ruchową, stają się niepełnosprawnymi. Seniorzy wskazują, że przyjazna przestrzeń komunalna i publiczna dla seniorów będzie dobrze służyła wszystkim – rodzice z dziećmi w wózkach, osoby niepełnosprawne) Szczególnie cenne są swobodne wypowiedzi, wskazują nie tylko problemy, ale uświadamiają iż seniorzy mogą i powinni uczestniczyć w rozwiązywaniu nawet trudnych problemów. Wyniki badań przedstawiamy z podziałem na gminy, by była możliwość szczegółowego i ogólnego wglądu w potrzeby seniorów stosownie do potrzeb lokalnej polityki senioralnej.

           WYNIKI: 

GMINA LEGNICA: W badaniach uczestniczyło 114 osób w większości seniorów, w tym

członków Miejskiej Rady Seniorów w Legnicy

1. ILOŚĆ RESPONDENTÓW

  WYNIKI – pytania wielokrotnego wyboru: 

• Jak według Pani/Pana powinna funkcjonować w gminie – rozumiana jako otoczenie bez barier, w którym można się bezpiecznie poruszać przy uwzględnieniu ograniczeń wynikających z wieku, zachęcająca do wychodzenia z domu, przyjazna przestrzeń dla seniora – pytanie wielokrotnego wyboru.

Inne – część otwarta pyt.2.1.

 2.2.W jakich działaniach Pani/Pana zdaniem seniorzy Gminy Legnica chętnie będą  uczestniczyć ? (pytanie wielokrotnego wyboru

 Inne – część otwarta pytania 2.2.

2.3  Jakie Pani/Pana zdaniem seniorzy Legnicy mogliby podejmować inicjatywy i je wspólnie realizować ? (pytania wielokrotnego wyboru)

 Inne – część otwarta pytania 2.3.

 2.4.  W jaki sposób Pani/Pan chciałby otrzymywać informacje o działaniach kierowanych do seniorów ? – pytania wielokrotnego wyboru.

Inne – część otwarta pytania 2.4.

2.5. Pytania otwarte:

• Czy zastanawiała się Pani/Pan co może być powodem niskiej aktywności seniorów i jak to zmienić ? Jeżeli tak to prosimy o podzielenie się z nami swoimi przemyśleniami.

 2.5.1. Prosimy o podzielenie się z nami swoimi sposobami na przeciwdziałanie samotności seniorów i aktywne uczestnictwo z życiu społecznym.

 GMINA MIEJSKA ZŁOTORYJA:  W badaniach uczestniczyły 72 osoby

1. RESPONDENCI:

1. ODPOWIEDZI:
   • Jak według Pani/Pana powinna funkcjonować w gminie – rozumiana jako otoczenie bez barier, w którym można się bezpiecznie poruszać przy uwzględnieniu ograniczeń wynikających z wieku, zachęcająca do wychodzenia z domu, przyjazna przestrzeń dla seniora – pytanie wielokrotnego wyboru.

Inne – cześć otwarta pyt.2.1.

 W jakich działaniach Pani/Pana zdaniem seniorzy Gminy Złotoryja chętnie będą uczestniczyć ? – pytanie wielokrotnego wyboru.

• 1. ODPOWIEDZI:
     • Jak według Pani/Pana powinna funkcjonować w gminie – rozumiana jako otoczenie bez barier, w którym można się bezpiecznie poruszać przy uwzględnieniu ograniczeń wynikających z wieku, zachęcająca do wychodzenia z domu, przyjazna przestrzeń dla seniora – pytanie wielokrotnego wyboru.

  Inne – cześć otwarta pyt.2.1.

  PŁEĆ/WIEK	ODPOWIEDŹ
  K+60	Proszę o zamontowanie przyrządów dla seniorów w środku miasta bo wszystkie są poza miastem
  K+60	Poręcze przy schodach
  K+60	Proszę o zamontowanie przyrządów dla seniorów w środku miasta bo wszystkie są poza miastem
  M+60	Organizowanie spotkań rekreacyjno-sportowych

   W jakich działaniach Pani/Pana zdaniem seniorzy Gminy Złotoryja chętnie będą uczestniczyć ? – pytanie wielokrotnego wyboru.

Inne – część otwarta pytania:

 Jakie Pani/Pana zdaniem seniorzy Złotoryi mogliby podejmować inicjatywy i je wspólnie realizować – pytanie wielokrotnego wyboru.

Inne – część otwarta pytania 2.3.

• W jaki sposób Pani/Pan chciałby otrzymywać informacje o działaniach kierowanych do seniorów ? – pytania wielokrotnego wyboru

Inne sposoby – część otwarta pytania 2.4.

Pytania otwarte:

1. Czy zastanawiała się Pani/Pan co może być powodem niskiej aktywności seniorów i jak to zmienić ? Jeżeli tak to prosimy o podzielenie się z nami swoimi przemyśleniami.

 Prosimy o podzielenie się z nami swoimi sposobami na przeciwdziałanie samotności seniorów i aktywne uczestnictwo z życiu społecznym.

MIASTO I GMINA PROCHOWICE: W badaniach na terenie gminy wzięły udział 43 osoby

1. RESPONDENCI WG PŁCI I WIEKU:

PYTANIA – wielokrotnego wyboru

1. • Jak według Pani/Pana powinna funkcjonować w gminie – rozumiana jako otoczenie bez barier, w którym można się bezpiecznie poruszać przy uwzględnieniu ograniczeń wynikających z wieku, zachęcająca do wychodzenia z domu, przyjazna przestrzeń dla seniora

Inne – część otwarta pyt. 2.1.

 2.2. W jakich działaniach Pani/Pana zdaniem seniorzy Miasta i Gminy Prochowice chętnie będą uczestniczyć ? – pytanie wielokrotnego wyboru.

Inne – część otwarta pyt. 2.2.

• Jakie Pani/Pana zdaniem seniorzy Prochowic mogliby podejmować inicjatywy i je wspólnie realizować ? – pytanie wielokrotnego wyboru

Inne – część otwarta pyt. 2.3.

 W jaki sposób Pani/Pan chciałby otrzymywać informacje o działaniach kierowanych do seniorów ? – pytania wielokrotnego wyboru

Inne – część otwarta pytania 2.4.

2. PYTANIA OTWARTE:
   • Czy zastanawiała się Pani/Pan co może być powodem niskiej aktywności seniorów i jak to zmienić ? Jeżeli tak to prosimy o podzielenie się z nami swoimi przemyśleniami.

 Prosimy o podzielenie się z nami swoimi sposobami na przeciwdziałanie samotności seniorów i aktywne uczestnictwo z życiu społecznym.

 ANKIETYZACJA POZIOMU WIEDZY ZAKRESU FUNKCJONOWANIA RAD SENIORÓW ORAZ UWARUNKOWAŃ ŚRODOWISKOWYCH AKTYWNOŚCI SENIORÓW. 

Badanie przeprowadzono wśród uczestników regionalnej konferencji „Przestrzeń dla aktywności Rad Seniorów”, która odbyła się 18 października 2018 r., w Legnicy. Uczestników ankietowano z zakresu wiedzy o funkcjonowaniu i kompetencjach rad seniorów, oraz barierach aktywności seniorów i sposoby ich pokonywania mając na uwadze współczesne coraz częstsze występowanie wśród populacji osób starszych więcej jak jednego pokolenia seniorów.  W badaniu wzięło udział 59 osób z 121 uczestników. Wyniki ankiet pokazują, że seniorzy potrzebują edukacji w zakresie funkcjonowania i kompetencji rad seniorów. Równocześnie wskazują na nieobecne zazwyczaj w debatach publicznych przeszkody w aktywności związane z opieką nad starszym pokoleniem rodziców. Najlepiej w funkcjonowaniu rad seniorów zorientowane są kobiety 60+.  Ankieta pomaga zrozumieć jak te bariery rozkładają się w wypowiedziach respondentów z podziałem na wiek i płeć. Wydłużający się czas starości sprawia, że wzrasta liczba pokoleń seniorów. Analiza danych w odniesieniu do posiadanej lokalnie infrastruktury w politykach senioralnych może pomóc w rozwiązywaniach dostosowanych do potrzeb osób starszych tak, by zapewnić im jak najdłuższą samodzielność. 

1. RESPONDENCI WG PŁCI I WIEKU

1. 1. ODPOWIEDZI NA PYTANIA

    

    2.1.Czy Seniorom są potrzebne Rady Seniorów?

    2.2.Czy władzom samorządowym są potrzebne Rady Seniorów?

    2.3.Czy Rada Seniorów pełni rolę reprezentacyjną środowisk senioralnych w gminie?

2.4. Czy Rada Seniorów pełni rolę  opiniodawczą dla władz gminnych ( prezydenta, burmistrza, wójta) w sprawach dotyczących seniorów, wniesionych do Rady?

• Czy Rada Seniorów pełni rolę opiniotwórczą ( na podstawie obserwowanych lub wniesionych do Rady potrzeb obywateli seniorów i środowisk senioralnych)?

• Czy Rada Seniorów powinna być organizatorem form aktywności seniorów w gminie?

• Czy Radę Seniorów wybiera prezydent, burmistrz, wójt pośród zasłużonych obywateli?

• Pytanie: Czy bariery architektoniczne ( schody, śliskie, nierówne trakty piesze, brak ławek odpoczynkowych, wysokie krawężniki, krótkie światła na przejściach itp.) mają wpływ na aktywność seniorów?

• Czy jest potrzebne tworzenie systemu usług środowiskowych, które umożliwiłyby jak najdłuższe cieszenie się samodzielnością?

• Czy jest potrzebne systemowe zabezpieczenie niezależności osób starszych, by mogły cieszyć się jak najdłużej samodzielnością?

• Pytanie: Czy jest potrzebne zbudowanie infrastruktury zapewniającej opiekę osobom niesamodzielnym? Jedna osoba nie udzieliła odpowiedzi

• Pytanie: Czy jest potrzebne stworzenie systemu wsparcia rodzin w ich funkcjach opiekuńczych wobec osób starszych?

• Pytanie: Czy jest potrzebne stworzenie systemu wsparcia rodzin w ich funkcjach opiekuńczych wobec osób starszych. Jeżeli TAK, proszę podkreślić jaki rodzaj wsparcia jest niezbędny?

Wynik przedstawia się dodatkowo w formie wykresu oraz podsumowanie badań. Badania wykazują najwyższą świadomość, zorganizowanie i aktywność kobiet 60+. Z tych uwarunkowań wypływają wskazywane przez nie potrzebne wsparcie. Rekomendujemy wyniki tego badania jako ważne wyzwanie dla polityk senioralnych w tym dla rad seniorów i samych seniorów, by organizowali się, byli aktywni społecznie dla szeroko rozumianego dobra własnego.

1. EWALUACJA PROJEKTU:

       Ewaluacje projektu przeprowadzono w dwóch fazach, poprzez ankietyzację uczestników konferencji zadając im pytania o rady seniorów i potrzebne wsparcie do ich funkcjonowania oraz z członkami uczestniczących rad seniorów metodą warsztatową i poprzez ankietę kompetencji. 

1. WARSZTATY EWALUACYJNE:

Warsztaty ewaluacyjne projektu przeprowadzone zostały z Miejską Radą Seniorów w Legnicy, Radą Seniorów w Złotoryi i Grupą Inicjatywna Powołania Rady Seniorów w Prochowicach na terenach ich funkcjonowania tak, aby mogli wziąć w nich udział zainteresowani lokalni seniorzy. Miejsca i terminy ewaluacji projektu zostały podane do publicznej wiadomości. Przybyli przedstawiciele władz samorządowych i zainteresowani seniorzy.  W toku warsztatu uczestnicy dokonali podsumowania działań projektowych i wypracowali rekomendacje, które utrwalono w formie zapisu swobodnej dyskusji. Członkom Rad Seniorów i Grupy Inicjatywnej  wydano zaświadczenia o ukończeniu szkolenia. Na zakończenie uczestnikom wydano ankiety ewaluacyjne poziomu wiedzy o roli, zadaniach i funkcjonowaniu Rad Seniorów. Wyniki ankiet wykazały, że osiągnięto zakładany cel wzrost kompetencji 48 członków rad seniorów w zakresie funkcji konsultacyjno-doradczych oraz aktywizujących środowiska senioralne.

Warsztaty zakończono dla wszystkich poczęstunkiem. Członkowie Rad Seniorów otrzymali zaświadczenia o ukończeniu szkolenia dla członków Rad Seniorów zrealizowanego w ramach niniejszego projektu. Przy realizacji zadania współpracowały gminy: Gmina Legnica, Gmina Miejska Złotoryi, Miasto i Gmina Prochowice oraz Miejska Rada Seniorów w Legnicy, Rada Seniorów w Złotoryi oraz Grupa Inicjatywna Powołania Rady Seniorów w Prochowicach. Łączna liczba uczestników warsztatów 68 osób.

2.1.GMINA LEGNICA:

Warsztaty odbyły się 27 listopada 2018 r., w Sali konferencyjnej Legnickiej Biblioteki Publicznej przy ul. Piastowskiej 22 w Legnicy.  Liczba członków Miejskiej Rady Seniorów w Legnicy – 17. Uczestników warsztatu 22 osoby.

Przybyli goście:

• Pani Ewa Pietrakowska – Dziedzic Dyrektor Biura Prezydenta, pełnomocnik Prezydenta Miasta Legnicy Tadeusza Krzakowskiego do współpracy w projekcie.
• Pani Anna Gątowska – Dyrektor Legnickiej Biblioteki Publicznej w Legnicy
• Pani Ewa Bancarzewska – Zastępca Prezesa Polskiego Stowarzyszenia Szczęśliwych Emerytów.

Trener prowadzący: Joanna Czabajska – Pastuszek. Wprowadzenie: Koordynator projektu Barbara Galant.

WYPRACOWANE REKOMENDACJE – cytowane dosłownie wg zapisu na arkuszach:

1. Które działania były najbardziej aktywizujące:

• Wspólna inicjatywa.

2. Jak zachęcać seniorów do partycypacji obywatelskiej:

• Wspólne działania z rozpisaniem ról.
• Mówić seniorom na czym polega partycypacja na różnych poziomach.
• Nagradzać okolicznościowymi gadżetami (obecność)
• Nagradzać tych, którzy przyprowadzają sąsiada lub kolegę

3. Działania ich obszar, rodzaj i formy potrzebne radom seniorów – do ujęcia w kolejnym projekcie;

• Do ogółu seniorów.
• Szkolenie LBO i inne.
• Konferencja, bal.
• Gra miejska, podchody (wnuki + dziadkowie).
• Broszura , wydawnictwo.

4. Jaki rodzaj i formy działań projektowych były najlepsze:

• Poczęstunki podczas działań bezpłatne.
• Inicjatywy senioralne.
• Debaty senioralne.

5. Jakie działania projektowe warto kontynuować:

• Prelekcje tematyczne (małe debaty).
• Więcej inicjatyw.
• Szkolenia wyjazdowe – w oderwaniu.

WYNIKI ANKIETYZACJI:

W badaniu uczestniczyło 19 osób

1. ILOŚĆ RESPONDENTÓW

 2.ODPOWIEDZI:

1. Czy Seniorom są potrzebne Rady Seniorów?

 2 .Czy władzom samorządowym są potrzebne Rady Seniorów?

3. Czy Rada Seniorów pełni rolę reprezentacyjną środowisk senioralnych w gminie?

4. Czy Rada Seniorów pełni rolę opiniodawczą dla władz gminnych ( prezydenta, burmistrza, wójta) w sprawach dotyczących seniorów, wniesionych do Rady?

5. Czy Rada Seniorów pełni rolę opiniotwórczą ( na podstawie obserwowanych lub wniesionych do Rady potrzeb obywateli seniorów i środowisk senioralnych)?

6. Czy Rada Seniorów powinna być organizatorem form aktywności seniorów w gminie?

2.2. GMINA MIEJSKA ZŁOTORYJA:

Warsztaty ewaluacyjne odbyły się 30 listopada 2018 r., na Sali konferencyjnej Klubu Seniora przy ul. Marii Konopnickiej 22 w Złotoryi. Liczba członków Rady Seniorów w Złotoryi 13 osób. Udział wzięło łącznie 22 osoby – członkowie Rady Seniorów w Złotoryi i zaproszeni seniorzy z Klubu Seniora oraz przybyli goście. Przybył osobiście Pan Robert Pawłowski Burmistrz Miasta Złotoryja oraz Jego Pełnomocnik d.s. współpracy w projekcie Pani Małgorzata Markiewicz.

W ewaluacji uczestniczyła Pani Ewa Bancarzewska Zastępca Prezesa Polskiego Stowarzyszenia Szczęśliwych Emerytów.

Trener prowadzący: Joanna Czabajska – Pastuszek.

WYPRACOWANE REKOMENDACJE – cytowane dosłownie wg zapisu na arkuszach:

1. Jakie działania i formy projektu mogą być przydatne seniorom w środowiskach lokalnych

• Edukacja na temat funkcjonowania rad seniorów – co to jest – po co są, jakie mają zadania, kogo reprezentują, ich prawa i obowiązki.
• Organizacja i prowadzenie debat na różne tematy i problemy.
• Konferencja dla wspólnych problemów.
• Inicjatywy społeczne dla środowisk i rozwiązywanie problemów.
• Ankietyzacja dla poznawania faktycznego stanu potrzeb, lub sponsorów rozwiązań.
• Szkolenie z pisania projektów – zdobywanie środków

2. W jakim stopniu projekt spełnił oczekiwania Rady (działania).

• Uzupełnienie wiedzy o podstawach prawnych powoływania i funkcjonowania Rad Seniorów.
• Wsparcie kompetencji i komunikacji społecznej (debaty- wypowiadanie się – organizacja).
• Wsparcie doświadczenia w kontaktach z Radami o różnym stopniu zaawansowania aktywności i organizacji.
• Przygotowanie do pisania projektów – od pomysłu do realizacji.
• Umocnienie w roli.

3. Potrzeby Rady i Seniorów, które pomogą w partycypacji:

• Spotkania z innymi Radami.
• Wizyty studyjne.
• Wykłady tematyczne.
• Szkolenia z debat, moderowanie ( 2-3 dniowe) z wystąpień publicznych (max18)
• Karty seniora.
• Bal tematyczny z innymi gminami.
• Siłownia
• Szkolenia z: prawne, moda i uroda, wizaż,
• Impreza zamknięta w Kąciku.
• Podest do tańca (składany).
• Meble biurowe, naczynia, garnki, szybkowar.

4. Które działania projektowe były najbardziej aktywizujące:

• Kącik Seniora (projekt obywatelski)
• Debata w Kąciku.
• Biesiada w Leszczynie
• Wizyta w skansenie z przewodnikiem.
• Możliwość zorganizowania czegoś wspólnie.
• Spotkania środowiskowe, wielopokoleniowe ( grill, piknik etc.) okolicznościowe i tematyczne.

5. Rodzaj i formy działań, które warto kontynuować:

• Obchody dni seniora, biesiady.
• Inicjatywy senioralne.
• Obchody Święta Narodowego.
• Debaty publiczne z udziałem samorządu.
• Spotkania z innymi Radami Seniorów.
  

WYNIKI ANKIETYZACJI

1. Ilość i struktura grupy respondentów:

1. ODPOWIEDZI NA PYTANIA

• Czy Seniorom są potrzebne Rady Seniorów?

•  Czy władzom samorządowym są potrzebne Rady Seniorów?
  

• Czy Rada Seniorów pełni rolę reprezentacyjną środowisk senioralnych w gminie? 

• Czy Rada Seniorów pełni rolę opiniodawczą dla władz gminnych ( prezydenta, burmistrza, wójta) w sprawach dotyczących seniorów, wniesionych do Rady?

• Czy Rada Seniorów pełni rolę opiniotwórczą (na podstawie obserwowanych lub wniesionych do Rady potrzeb obywateli seniorów i środowisk senioralnych)?
  

• Czy Rada Seniorów powinna być organizatorem form aktywności seniorów w gminie?

2.3. MIASTO I GMINA PROCHOWICE:

Warsztaty ewaluacyjne Grupy Inicjatywnej Rady Seniorów odbyły się 30 listopada 2018 r., w Sali widowiskowej Prochowickiego Ośrodka Kultury i Sportu w Prochowicach przy ul. K. Miarki 5. W warsztatach udział wzięło 18 członków Grupy Inicjatywnej Powołania Rady Seniorów w Prochowicach, zaproszeni przez nich mieszkańcy Prochowic, a także zaproszeni goście. Na ewaluację projektu osobiście przybyła Pani Alicja Sielicka Burmistrz Miasta i Gminy Prochowice oraz Pani Joanna  Palińska Dyrektor Prochowickiego Ośrodka Kultury i Sportu w Prochowicach.

Trener prowadzący: Barbara Galant

WYPRACOWANE REKOMENDACJE:

1. Jakich działań oczekują prochowiccy seniorzy – propozycje aktywności obywatelskiej:

• Klub seniora, żeby się spotykać, coś razem robić.
• Szkolenia na temat zdrowego stylu życia, prawidłowego żywienia, sposobu bycia, komunikacji interpersonalnej, zabierania głosu, bezpieczeństwa korzystania ze smartfonów.
• Wspólne z wszystkimi spotkania, grille, pikniki, zabawy taneczne.

2. Czy działania projektowe spełniły oczekiwania Grupy:

• Tak, ale trzeba je kontynuować.
• Szkolenia wyjazdowe byłyby lepsze.

3. Jakie działania Grupa Inicjatywna chciałaby realizować lub ich potrzebuje – propozycje do projektu ASOS 2019:

• Warsztaty wyjazdowe z umiejętności komunikacyjnych i rozwiązywania konfliktów.
• Moderowane dyskusje lub debaty publiczne.
• Wspólna inicjatywa z młodzieżą.
• Samodzielne inicjatywy senioralne jako działanie obywatelskie w miejscu zamieszkania.
• Piknik
• Wyjazd do teatru
• Spacer krajoznawczy.

4. Jakich działań było mało lub brakło:

• Warsztatów zajęć edukacyjnych w oderwaniu od domu (wyjazdowych w integracji grupy)
• Jedna inicjatywa to za mało, każdy uczestnik powinien móc wykazać się kompletnym wykonaniem swojego pomysłu.
• Brak wizyt studyjnych.

5. Jakie działania projektu warto kontynuować lub powtórzyć:

• Warsztaty z pisania projektów.
• Inicjatywa senioralna.
• Wyjazdowa konferencja.
• Cały projekt był wartościowy, bo pokazał, że seniorzy są ważni dla samorządu, a ich aktywność jest oczekiwana dla dobra wszystkich.
• Chcemy kolejnego projektu, kontynuacji, takich działań, które pomagają zrozumieć miejsce starszych w społeczności lokalnej.

WYNIKI ANKIETOWANIA: W badaniu uczestniczyło 31 osób

1. RESPONDENCI

• WYNIKI – ODPOWIEDZI NA PYTANIA:
• Czy Seniorom są potrzebne Rady Seniorów?
  

• Czy władzom samorządowym są potrzebne Rady Seniorów?
  

• Czy Rada Seniorów pełni rolę reprezentacyjną środowisk senioralnych w gminie?
  

• Czy Rada Seniorów pełni rolę opiniodawczą dla władz gminnych ( prezydenta, burmistrza, wójta) w sprawach dotyczących seniorów, wniesionych do Rady?
  

• Czy Rada Seniorów pełni rolę opiniotwórczą ( na podstawie obserwowanych lub wniesionych do Rady potrzeb obywateli seniorów i środowisk senioralnych)?
  

• Czy Rada Seniorów powinna być organizatorem form aktywności seniorów w gminie?

Legnica, dnia 21 grudnia 2018 r.

Opracowała: Barbara Galant                 

Projekt dofinansowany ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014-2020